Κυριακή, Μαΐου 11, 2008

Βίλα Κομπρέ του Αλέξη Σταμάτη


Λένε πως αν δεν έχεις ανάγκη μια λέξη, δεν την δημιουργείς. Φαίνεται λοιπόν πως οι Ελληνες δεν έχουμε, αν μη τι άλλο, ανάγκη από τη λέξη «privacy» με την αγγλική έννοια την οποία δεν αποδίδει ακριβώς το «ιδιωτικότητα». Αλλοιώς, θα την είχαμε περιλάβει στο λεξιλόγιό μας- έστω και εξελληνίζοντάς την.
Οπωσδήποτε πάντως, δεν είχαμε μέχρι τώρα και πολλή ανάγκη τη λέξη «suspense» αλλιώς θα είχαμε βρει κάποιο δυνατότερο ισοδύναμο από το «αγωνία» και, σίγουρα, από το «ανησυχία». Στην αρχαία τραγωδία υπάρχει σασπένς, αλλά μάλλον τα εντελώς διαφορετικά μεγέθη από τη σύγχρονη δημιουργία επιβάλλουν κάποιον άλλο ορισμό, που σίγουρα θα πρέπει να περιέχει και τη λέξη «ένταση».
Στο σύγχρονο ελληνικό μυθιστόρημα το suspense, όπως ορίζεται στη διεθνή τέχνη, δεν ευδοκιμεί ιδιαίτερα. Ισως ένας μαιτρ του αστυνομικού μυθιστορήματος όπως ο Πέτρος Μάρκαρης θα είχε δικαιολογημένες ενστάσεις, αλλά σε άλλες περιπτώσεις αναφέρομαι. Σε εκείνες που αν και περιέχουν θανάτους (και βίαιους κάποιες φορές) δεν θα τους κατατάσσαμε σε καμία περίπτωση στην κατηγορία αστυνομικού μυθιστορήματος. Είναι και παραμένουν αστικά μυθιστορήματα, έστω και αν (όπως στην περίπτωσή μας) ένα μέρος τους διαδραματίζεται εκτός μεγάλου αστικού κέντρου.
Η «Βίλλα Κομπρέ» το καινούργιο βιβλίο του Αλέξη Σταμάτη, ξεκινά στο γενέθλιο χωριό του ήρωα, με έναν θάνατο. Τον θάνατο του πατέρα του. Μια φωτογραφία που εντοπίζει ο γιος και τον οδηγεί σε ένα «θησαυρό» είναι η αρχή ενός μίτου, τον οποίο ωστόσο πρέπει να δημιουργήσει ο ίδιος ο πρωταγωνιστής. Μέσα από γεγονότα που θα οδηγήσουν στο τελικό γεγονός.
Στο ενδιάμεσο, οι ανατροπές είναι πολλαπλές και πυκνές. Συμβαίνουν κάθε φορά που χρειάζεται, όποτε δηλαδή ο αναγνώστης φαντάζεται ότι φτάνει σε ένα προβλεπτό τέλος. Τα πάντα τότε τινάζονται στον αέρα, κατά την προσφιλή συνήθεια του συγγραφέα να ξαφνιάζει ευχάριστα τον άνθρωπο που διαβάζει το κείμενό του, να τον πετά σε άλλες θάλασσες χωρίς πριν να τον έχει προειδοποιήσει: «άσε την πεπατημένη, στρίβουμε»!
Αυτό είναι ευχάριστο και προσθέτει suspense, για το οποίο μιλήσαμε στην αρχή. Σε δόσεις και ποιότητα τέτοια, ώστε να εντυπωσιάζει θετικά, να σε παρασύρει στο να συνεχίσεις την ανάγνωση με ανυπομονησία. Αλλά δεν είναι η μόνη αρετή της Βίλας Κομπρέ. Η πρωτότυπη αφήγηση, οι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες, η καλή κεντρική ιδέα και η ανάπτυξή της με όλους τους κανόνες του μυθιστορήματος, αποτελούν τα «συν» του βιβλίου.
Αν και φαίνεται και από προηγούμενα έργα του πως ο συγγραφέας αρέσκεται στο να παρουσιάζει εξωτικά μέρη, θα πω, ωστόσο, πως αυτές οι παρουσιάσεις του είναι μακροσκελείς σε σχέση με τα μεγέθη των βιβλίων του και δεν προσθέτουν κάτι στο έργο του. Ολο το ταξίδι του γιου στην Αφρική για να βρει τον «πατέρα» του, θα μπορούσε να έχει σμικρυνθεί σημαντικά. Πολλώ μάλλον που δεν φαίνεται να αποτελεί πηγή αυτογνωσίας ή συνειδησιακών ανακατατάξεων, δεν έχει, καν, κάποια κορυφαία εξέλιξη.

Η Βίλα Κομπρέ του Αλέξη Σταμάτη, που έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» παρουσιάζεται μεθαύριο Τρίτη (και) 13 Μαΐου ώρα 8μμ στον Πολυχώρο 104 (Θεμιστοκλέους 104).
Για το βιβλίο συζητουν
ο Αλέξης Σταματης με τον blogger nuwanda (Γιάννη Γιαννούδη)(δείτε και την ανάρτησή του για το θέμα εδώ)


διαβάζουν οι
Μπέττυ Αρβανίτη
Δημοσθένης Παπαδόπουλος

18 σχόλια:

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Καλοτάξιδο κι αυτό..
Η παρουσίασή του κατατοπιστική, ευχαριστούμε, Εαρινή.
Το είχα ήδη πάρει, αλλά αργώ να το διαβάσω.Η στοίβα, τελευταία, δεν κατεβαίνει πολύ γρήγορα - διψάει για καλοκαίρι...

ange-ta είπε...

καλησπέρα Ε.Σ.
καταργησανε τον Κούλογλου στοπ

Ανώνυμος είπε...

Στάθηκα στη τελευταία παράγραφο του σχολιασμού σας.Συμφωνώ.
Σκέφτομαι λοιπόν ότι...

Κάθε αναγνώστης, όταν διαβάζει ένα κείμενο, το εισπράττει με το δικό του μοναδικό τρόπο σαν, περίπου, να το «ξαναγράφει» Αυτό το «ξαναγράψιμο» οφείλει να συμπίπτει ,έστω εν μέρει με το νόημα και τις προθέσεις του συγγραφέα.
Κάτι τέτοιο πρέπει να επιδιώκει και ο πιο μεγάλος, έστω και «σκοτεινός», δημιουργός.
Διαθέτω (νομίζω) κοινό νου και θέλω να πιστεύω ότι κατατάσσομαι στους έμπειρους αναγνώστες.
Συναντώ όμως βιβλία τα οποία αδυνατώ να διεξέλθω, επειδή απλά είναι χωρίς σαφήνεια, καθαρότητα και στόχους. Δεν αποκλείω φυσικά το πρόβλημα να είναι και δικό μου.
Ατυχώς υπάρχει μια αριστοκρατία (;) των γραμμάτων αυτοενταγμένη στην ολιγαρχία της τέχνης και της διακίνησης βιβλίων, απόψεων και ιδεών. Η ολιγαρχία αυτή προσπαθεί, συστηματικά, να ανατρέψει αγώνες αιώνων για επικοινωνία και διαυγή σχέση.
Διάβασα πρόσφατα (ομολογώ με το ζόρι) ένα βιβλίο και δεν μπόρεσα να κατανοήσω τις προθέσεις του συγγραφέα. Ήρθε καπάκι, αμέσως μετά, η συνέντευξη του ιδίου συγγραφέα σε μεγάλη εφημερίδα της Κυριακής η οποία με μπέρδεψε περισσότερο.
Τελικά,φοβάμαι ότι οι αποκλίσεις υπερβαίνουν το φυσιολογικό σε συχνότητα και σε αποδοχή.
Καταλήγω με τα λόγια του Ν. Καρούζου: «…..με αποτέλεσμα να επικρατεί μια θολούρα στην τέχνη του 20ου αιώνα …να επικρατήσει το ακαταλαβίστικο.. Η τέχνη θα επιβιώσει των ιδεολογιών.. Θα χρειασθεί ίσως να κάνει λίγο πίσω για να πάει μπροστά…»

Ας είναι καλοτάξιδο το βιβλίο που σχολιάσατε

Alexis Stamatis είπε...

αγαπητε κυριε καρακουλα επιδη αντιλαμβανομαι πως σε εμενα αναφρεστε ως εκπροσωπο των "ακαταλαβιστικων" και της θολουρας και δεν μπορεσταε να κατανοηστετ τις προθεσεις μου στο βιβλίο μου εχω να σας πω πως με εκπληξατε ευχαριστα. Θεωρω οτι το συγκεκριμενο μυθιστορημα ειναι εξαιρετικα σαφες,με διαφανες προθεσεις σε βαθμό "κακουργηματος".. οποτε αν υπαρχουν αναγνωστες που μεσα από αυτον τον εξαιρετικα σαφη γα λογοτεχνια κόσμο, με εναν κεντρικο ηρωα, τριτοπροσωπη αφηγηση, σαφη πλοκη αισθανονται κατι το 'καταλαβιστικο" παειθ να πει οτι το εργο ξεπερασε ισως τις προθεσεις μου ακι δημιουργησε και εναν παραλληλο αρρητο κοσμο. Αυτό με ολη μου την ειλικρινεια, με χαροποιει ιδιατερα, γιατι πιστευω σε μια λογοτεχνια που ανοιγει "χαραμαδες". Σας ευχαρσιτω και καλη συνεχεια ευχομαι απο την καρδια μου.
Υγ σας διαβεβαιω ωστοσο οτι δεν ανηκω σε καμια ολογαρχια. μακρια απο μας οι μονοκρατοριες.

Alexis Stamatis είπε...

ξεχασα να προσθεσω ποσο θετικο θεωρω να θεωρουμαι "αποκλινων" και παλι ευχαριστω πολυ!

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ κύριε Σταμάτη,
Ειλικρινά δε θα τολμούσα να κρίνω και μάλιστα δημόσια ένα βιβλίο που δεν έχω διαβάσει.
Απλά με αφορμή το σχολιασμό της Εαρινής εξέθεσα κάποιες σκέψεις μου γενικά για τη δυσπρόσιτη προσπέλαση κάποιων κειμένων. Σίγουρα δε σας αφορά. Έχω μάθει από την κύρια επαγγελματική ενασχόλησή μου να μη φυτρώνω εκεί που δε με σπέρνουν .
Εκτιμώ (ειλικρινά) την ευγενική διατύπωση των ενστάσεων σας και τα καλά λόγια για τα πονήματά μου.
Θα ήμουν ευτυχής να έχω το βιβλίο σας με αντικαταβολή (το εννοώ) και αφιέρωση.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Αχ, εδώ γινόταν ωραία συζήτηση και στις εκδόσεις Καστανιώτη άλλη ωραία συζήτηση, κι εγώ ήμουν στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και δεν μπόρεσα να συμμετάσχω. Διονύση Μάνεση, καλησπέρα. Κύριε Καρακούλη, ευχαριστώ για τη συμμετοχή και τους πάντοτε καίριους προβληματισμούς σας.
Αλέξη Σταμάτη, εξαρχής δεν θεώρησα ότι αφορούσε το συγκεκριμένο βιβλίο- και όντως, δεν το αφορούσε, όπως λέει και ο κ. Καρακούλης. Καλοτάξιδο και απευθείας, λοιπόν. Πώς πήγε η εκδήλωση;
Ange-ta το γνωρίζω. Εχει αντιδράσει η παράταξή μου στην ΕΣΗΕΑ και θα υπάρξει και συνέχεια

Mh Xeirotera είπε...

Kalh epitixia sto vivlio :)
(ke oreo eksofyllo btw)

Cheers!

Ανώνυμος είπε...

Είχα καιρό να κάνω βόλτα στα blogs και έμεινα έκπληκτος από το σχόλιο του συγγραφέα προς τον αναγνώστη - εν δυνάμει.

Μεγάλη απορία:
Πώς είναι δυνατόν ένας συγγραφέας να ορμά έτσι στο σχόλιο ενός αναγνώστη? Να ορμά τόσο βιαστικός που να μην προλαβαίνει ούτε να γράψει καθαρά, ούτε να ολοκληρώσει τη σκέψη του ώστε να αναγκάζεται να στείλει και συμπληρωματικό σχόλιο?
Μεγάλη απορία!
Και ο με ονοματεπώνυμο ευγενέστατος αναγνώστης να αναγκάζεται σε απολογία?
Ημαρτον κύριε Σταμάτη!!!!!!!!!!!!
Ημαρτον.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Κύριε ανώνυμε, οι απόψεις, έστω και... ορμητικές ας το πούμε έτσι, είναι σεβαστές. Αλλά, με τη δήλωση της ταυτότητας του καθενός, ώστε να γνωρίζουμε με ποιον έχουμε τη χαρά να συνομιλούμε, να συμφωνούμε και να διαφωνούμε.
Μh xeirotera, χαίρε. Τι διαβάζει τώρα η υμετέρα μεγαλειότης;

Ανώνυμος είπε...

Διαβάζει τις Μορφές Περιπλάνησης του Σάββα Μιχαήλ και τα Ημερολόγια της Ταγγέρης του Τζον Χόπκινς, αγαπητή. Και δεν θα χάσει χρόνο να διαβάσει άλλα και άλλα, μετά συγχωρήσεως, υπόθετα.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Αγαπητέ (ξανά) Ανώνυμε, ενδιαφέρουσες οι αναγνώσεις σας, μας βοηθούν να κατανοήσουμε κάποια πράγματα. Μονάχα που ρωτούσα τον φίλο Mh xeirotera τι διαβάζει τώρα, όχι εσάς.

Ανώνυμος είπε...

oh παρντόν μαντάμ

Ανώνυμος είπε...

Προς τον ΑΝΩΝΥΜΟ.
Ευχαριστώ για τη συνηγορία. Αν και δεν έχω παράπονο (απεναντίας) και από την ΕΑΡΙΝΗ.
Να είμαστε όλοι καλά συμφωνούντες και διαφωνουντες.

faraona είπε...

Eαρινη μου
ευχαριστω για αλλη μια φορα για την ενημερωση.Ευχομαι ναναι καλοταξιδο το βιβλιο.

Σε φιλω.

Mh Xeirotera είπε...

H hmetera anaksioths, to diastima auto diavazei vivlia pu sxetizonte me th zoh ke to ergo tu Darvinou... kathos ke allous vius agion (meta leo na epaneltho sth logotexnia).


Kalh evdomada :)

Eulie Aeglie είπε...

Άραγε, όταν έχεις ανάγκη μια λέξη, πώς μπορείς να την δημιουργήσεις;

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Αυτό μονάχα ο Μπαμπινιώτης μπορεί να μας το πει. Πάντως, η δημιουργία λέξεων πιστεύω ότι γίνεται συλλογικά- δεν ξέρω όμως τους μηχανισμούς. Δες πόσες λέξεις έχουμε που δεν τις έχουν άλλοι. π.χ. φιλότιμο. Καλημέρα.